ASKLEPİ DHE VETİTE KURUESE TE HUDHRES
Asklepi është perëndia e mjekësisë në mitologjinë greke.
Skeptri i përdorur si simbol i shkencës mjekësore dhe dy gjarpërinjtë e mbështjellë rreth bastunit janë simbolet e Asklepit. Skeptri simbolizon pemën e jetës. Gjarpri, nga ana tjetër, simbolizon ripërtëritjen dhe pavdekësinë, pasi vazhdimisht derdh lëkurën. Në të njëjtën kohë, gjarpri ruan pemën e jetës dhe ushqehet me të; Ajo gjithashtu simbolizon vlerat etike të artit të mjekësisë, të heshtësh, të mos tregosh sekretin dhe të punosh me durim dhe heshtje.
Asklepi ishte në gjendje të ringjallte të vdekurit si dhe të shëronte të gjithë të sëmurët me recetat që shkroi. Me këtë aspekt, ai u dha pavdekësisë njerëzve. Megjithatë, pavdekësia ishte një kusht hyjnor dhe ajo që bëri Asklepi duhet të ndëshkohej. Hyjnia kryesore Zeus vrau Asklepin me rrufe. Receta e fundit e shkruar nga Asklepios bie mbi një bar atje. Kur binte shi, thelbi i recetës u transferua në atë bar dhe Hudhra shfaqet si një ilaç.
Hudhra, është shumë e dobishme për shëndetin falë përbërësve të saj bioaktive (sulfidet organike *alicina, alliina, sulfidi dialil, dilalil disulfidi, dilalil trisulfidi, ajoene, s-allil-cisteina*, saponinat, komponimet fenolike, polisaharidet, etj.) një erëz shumë e përdorur. Shumë studime vërtetojnë se ka efekte antioksiduese, mbrojtëse të shëndetit kardiovaskular, antikancerogjene, anti-inflamatore, imunomoduluese (mbështetëse imunologjike), antidiabetike, kundër mbipeshes dhe antibakteriale.
• Efekti antioksidant i hudhrës së zezë është më i lartë se ai i hudhrës së freskët.
• Hudhra e fresket mund të tretet më mirë se hudhra e gatuar.
• Procese të ndryshme ndryshojnë përbërësit bioaktivë të hudhrës.
Efektet e hudhrës në shëndet;
1. Aktiviteti antioksidant
Hudhra është një antioksidant i fuqishëm.
• Efekti antioksidant i hudhrës së fresket është më i lartë se ai i hudhrës së gatuar.
• Efekti antioksidant i hudhrës së fermentuar është më i lartë se ai i hudhrës së freskët.
• Ushtrimi i presionit ndaj hudhrës rrit aktivitetin antioksidues si pasojë e shtypjes së saj.
2. Aktivitet anti-inflamator
Mund të parandalojë inflamacionin duke frenuar faktorët që shkaktojnë një reaksion inflamator. Mund të jetë një suplement për trajtimin e sëmundjeve inflamatore si artriti.
3. Aktiviteti Anti-Mikrobial
Lufton kundër infeksioneve bakteriale dhe mykut. Një studim klinik ka treguar se hudhra e papërpunuar mund të ndikoje ndaj infeksionit H. Pylori në stomak. Ky efekt anti-mikrobik ndryshon sipas llojeve të hudhrës dhe proceseve të aplikuara.
4.Mbështet sistemin imunitar
Përmban një përbërje të shëndetshme bioaktive për sistemin imunitar. Përmirëson funksionet e sistemit imunitar. Dihet se redukton incidencën e sëmundjeve si ftohja dhe gripi, madje edhe në rast semundje , kalohet me lehte.
Hudhra e freskët ka aktivitet më të fortë në sistemin imunitar sesa hudhra e zezë.
5. Sëmundjet kardiovaskulare
Dihet se përmirëson qarkullimin periferik të gjakut dhe zvogëlon presionin sistolik të gjakut (presionin maksimal të gjakut të arritur) te pacientët me hipertension.
Ajo ul nivelin e lipideve te gjakut. Një studim ka treguar se kolesteroli total, LDL Kolesteroli dhe trigliceridet ulen dhe kolesteroli HDL rritet tek njerëzit që konsumojnë 300 mg hudhër në ditë, por nuk ka efekt në trigliceridet në pacientët me dislipidemi diabetike. Hudhra e trajtuar me temperaturë dhe nen presion të lartë është më pak e hidhur dhe ka një efekt më të madh në uljen e lipideve të gjakut. Hudhra e tharë është më efektive se hudhra e papërpunuar.
Me aktivitetin e saj antioksidues dhe përbërjet antioksidante, parandalon mpiksjen e gjakut venoz.
6. Aktiviteti kundër kancerit
Studimet e fundit tregojnë se hudhra mund të mbrojë kundër shumë llojeve të kancerit si ai i zorrës së trashë, mushkërive, stomakut, fshikëzës.
• Mund të parandalojë formimin e substancave kancerogjene që ndodhin gjatë proceseve të tilla si gatimi dhe ruajtja e ushqimit.
• Luan rol mbështetës në rregullimin e metabolizmit kancerogjen, për të ndalur rritjen dhe përhapjen e qelizave kancerogjene, për të vrarë qelizat e kancerit dhe për të parandaluar metastazat.
• Mund të ndihmojë gjithashtu në uljen e efekteve negative të trajtimit të kancerit.
7. Mbrojtja e mëlçisë
Ka rol mbrojtës kundër dëmtimit të mëlçisë pasi rrit aktivitetin e enzimave antioksidante. Është i njohur për reduktimin e sëmundjeve joalkoolike të mëlçisë.
• Hudhra e fermentuar redukton nivelet e yndyrës së mëlçisë në mënyrë më efektive sesa hudhra e pafermentuar.
• Duhen bërë më shumë kërkime për dozën e sigurt dhe shpeshtësinë e konsumimit të hudhrës. Konsumimi i tepërt i hudhrës ka efekte anësore.
8. Mbrojtja e Sistemit Digjestiv
Redukton stresin oksidativ, shtyp inflamacionin dhe në këtë mënyrë redukton infeksionet si H.Pylori, përmirëson funksionet gastrointestinale dhe lehtëson sëmundje të tjera të sistemit gastrointestinal si koliti dhe ulçera e stomakut.
• Hudhra e papërpunuar redukton H. Pylori duke lehtësuar aktivitetin intensiv bakterial në stomak.
9. Aktiviteti kundër diabetit
Ndihmon në trajtimin e diabetit dhe komplikacioneve te tij
• Një meta-analizë e 768 pacientëve me Diabet të Tipit 2 zbuloi një ulje të ndjeshme të niveleve të hemoglobinës.
• Redukton ndryshimet patologjike që zhvillohen në Diabeti Tip-1. Mbron nga retinopatia diabetike.
10. Aktiviteti kundër obezitetit
Dihet se produktet e fermentuara të hudhrës rregullojnë metabolizmin e yndyrës dhe kanë efekte pozitive në obezitetin.
11. Mbrojtja e veshkave
Mbron veshkat nga efektet toksike
REFERENCES
1. Bioactive Compounds and Biological Functions of Garlic (Allium sativum L.), Foods 2019, 8(7), 246; https://doi.org/10.3390/foods8070246
2. Potential Health Benefit of Garlic Based on Human Intervention Studies: A Brief Overview, Antioxidants 2020, 9(7), 619; https://doi.org/10.3390/antiox9070619
3. Garlic (Allium sativum L.) Bioactives and Its Role in Alleviating Oral Pathologies, Antioxidants 2021, 10(11), 1847; https://doi.org/10.3390/antiox10111847
