OBEZITETI DHE SEKSUALITETI
Obeziteti është një epidemi globale që ndikon negativisht në mirëqenien fizike, emocionale dhe psikosociale të individëve. Numri i personave të prekur nga kjo epidemi është në rritje. Diabeti, sëmundjet e zemrës, hipertensionin, mosmbajtjen e urinës dhe lloje te ndryshme te kancerit jane te lidhura me obezitetin. Përveç këtyre sëmundjeve, mund të shkaktojë edhe probleme seksuale. Ka studime që tregojnë se humbja e peshës përmirëson funksionet seksuale.
A eshte shkaktar vete obeziteti ne mosfunksionin seksual; Nuk eshte ende e qartë nëse mosfunksioni seksual zhvillohet për shkak të sëmundjeve të shkaktuara nga obeziteti.
Lidhja midis obezitetit dhe funksionit seksual
Funksioni seksual është shumëdimensional dhe ka shumë probleme seksuale që ndikohen nga faktorët psikologjike, fizikë dhe fiziologjikë te individit. Çrregullimet në funksionin seksual zakonisht prekin të paktën një nga tre fazat e ciklit të reagimit seksual: dëshirën, zgjimin dhe orgazmën.
Tek meshkujt, problemi më i zakonshëm me fazën e zgjimit është paaftësia për të arritur dhe/ose vështirësia për të mbajtur një ereksion; Problemet e zakonshme me fazën orgazmike përfshijnë derdhjen e parakohshme dhe ejakulimin e vonuar ose të penguar.
Tek gratë, problemet e zakonshme me fazën e zgjimit të dëshirës përfshijnë dëshirën e ulët, mungesën e lubrifikimit dhe zgjimin e pamjaftueshëm psikologjik; Problemi më i zakonshëm në fazën e orgazmës është paaftësia ose vështirësia për të arritur orgazmën. Obeziteti ka potencialin të ndikojë në secilën nga këto fusha. Për shembull, obeziteti lidhet me depresionin, ankthin, imazhin e dobët të trupit dhe vetëvlerësimin e ulët, të cilat ndikojne në funksionin seksual. Semundjet qe shkaktohen nga obeziteti si dislipidemia , rezistenca ndaj insulinës, hipertensioni, hiperglicemia, sëmundjet kardiovaskulare dhe inflamacioni kronik ndikojnë negativisht në funksionin seksual. Obeziteti mund të ndikojë negativisht në marrëdhëniet seksuale duke reduktuar tërheqjen e partnerit dhe/ose marrëdhëniet seksuale.
Evidenca që lidhin obezitetin me mosfunksionimin seksual
Problemet seksuale qe shfaqen tek individet obeze ndodhin me shpesh dhe kane me shume efekt tek femrat . Në një studim me më shumë se 200 gra obeze seksualisht aktive, 48.3% kishin probleme me dëshirën, 35.9% me zgjimin, 45.0% me lubrifikimin dhe 42.9% ndjenin dhimbje. Një studim tjetër që heton lidhjen obezitet-seksualitet në 553 gra që iu përgjigjën pyetjeve në lidhje me peshën, statusin aktual të partnerit seksual dhe shpeshtësinë e aktit seksual, zbuloi se gratë obeze kishin 30% më pak gjasa të raportonin aktivitet seksual gjatë 12 viteve të fundit sesa gratë me peshë mesatare. Studime të tjera të ngjashme kanë treguar se gratë mbipeshë përjetojnë probleme më të mëdha me zgjimin, lubrifikimin, orgazmën dhe kënaqësinë seksuale. Studimet për mosfunksionin seksual te meshkujve kanë treguar se pesha trupore është një faktor rreziku i pavarur nga mosfunksioni erektil. Pakënaqësia trupore, ndjenjat seksuale, imazhet erotike dhe mosfunksioni seksual u krahasuan në 30 meshkuj obezë dhe 30 meshkuj me peshë normale;
Më shumë mosfunksione seksuale dhe pakënaqësi ne dëshire seksuale, fantazi erotike dhe energji ose motivim për propozime seksuale u panë tek meshkujt obezë. Përveç kësaj, meshkujt obezë raportuan më pak kënaqësi seksuale sepse kishin frikë se mos e lëndonin partnerin.
Obeziteti dhe funksioni seksual
Obeziteti përfaqëson akumulimin e yndyrës në trup. Indi dhjamor mund të ndikojë në procese të ndryshme biokimike tek burrat dhe gratë, të cilat ndikojnë drejtpërdrejt në funksionin seksual. Pasojat biokimike të indit dhjamor të tepërt mund të shkaktojnë ndryshime endokrine të ndryshme ne te dy gjinite.
Tek gratë, dhjami ruhet si ind dhjamor nënlëkure, veçanërisht në ije dhe kofshë.
Tek burrat eshte me e dukshme yndyra viscerale (intra-abdominale). Yndyra viscerale është e lidhur me nje shkallë më të lartë të rezistencës ndaj insulinës, diabetit të tipit 2, dislipidemisë dhe sëmundjeve kardiovaskulare.
Ndërsa gratë hyjnë në menopauzë, ruajtja e yndyrës ne trupat e tyre bëhet më e ngjashme me ato të burrave. Dallimet në mënyrën e ruajtjes së yndyrës tek burrat dhe gratë tregojnë se mbipesha mund të ndikojë në mënyra të ndryshme ne disfunksionin seksual në te dy sekset.
Funksioni endokrin i indit dhjamor
Indi dhjamor historikisht njihet vetëm si një depo yndyre. Megjithatë, sot ne e dimë se indi dhjamor vepron si një organ endokrin. Indi dhjamor është përgjegjës për pothuajse të gjithë estrogjenin qarkullues dhe rreth 50% të testosteronit tek gratë pas menopauzës. Indi dhjamor përmban enzimat e nevojshme për aktivizimin e hormoneve steroide; lejon që androgjenët të shndërrohen në estrogjene. Indi dhjamor është i rëndësishëm për prodhimin dhe sekretimin e hormoneve seksuale steroide. Kjo tregon që indi dhjamor është i lidhur drejtpërdrejt me përgjigjen seksuale. Megjithatë, meqenëse steroidet e ndryshme seksuale jane te ndryshme tek burrat dhe gratë dhe efektet e tyre do të ndryshojnë midis gjinive.
Funksioni seksual i mashkullit
Tek meshkujt, funksioni erektil është aspekti i përgjigjes seksuale më të prekur nga obeziteti. Neuromodulatorët si testosteroni, estrogjeni dhe oksidi nitrik (NO), të cilët dihet se kanë një rol në përgjigjen seksuale, si dhe andorgenët dhe estrogjenet qarkulluese ndikojne midis obezitetit dhe funksionit erektil. Në mënyrë të veçantë, meshkujt obezë priren të kenë përqendrime më të ulëta të globulinës që lidhin hormonet seksuale. Përqendrimet serike të niveleve të testosteronit janë më të ulëta me hipogonadizëm. Hipogonadizmi mashkullor redukton ndjeshmërinë seksuale duke ndikuar në dëshirën seksuale dhe reagimin erektil. Për shkak se meshkujt obezë shpesh kanë rritje të estrogjenit, disa studiues kanë sugjeruar që rritja e aktivitetit të estrogjenit mund të dëmtojë ndjeshmërinë seksuale të meshkujve.
NO (Oksidi nitrik) është një neurotransmetues që kontribuon në ereksionin e penisit duke relaksuar muskujt e lëmuar dhe duke lehtësuar vazodilatimin. Si rezultat i obezitetit, sasia e enzimës përgjegjëse për sintezën e NO zvogëlohet në indet nervore dhe vaskulare.
Funksioni Seksual i Femrës
Përgjigjet hormonale që ndikojnë në seksualitetin tek meshkujt dhe që lidhen me obezitetin janë më pak të qarta tek femrat. Është e paqartë nëse obeziteti ka efekte të rëndësishme në steroidet seksuale tek gratë. Rritja e niveleve të estrogjenit dhe androgjenit te femrat obeze në disa raste mund të kontribuojë në dëshirën dhe ndjeshmërinë seksuale, por mund të ketë efekte të paqarta. Tek gratë, efektet e steroideve seksuale dhe niveleve të oksidit nitrik në seksualitetin femëror janë shumë më pak të qarta. Efektet e drejtpërdrejta endokrine nga indi dhjamor mund të kenë pak ose aspak efekt në funksionin seksual të grave. Ndërsa vetë obeziteti mund të shkaktojë mosfunksionim seksual, sëmundjet që shoqërojnë obezitetin mund të shkaktojnë gjithashtu mosfunksionim seksual dhe është e vështirë ta dallosh atë.
Megjithëse roli i saktë i obezitetit në përgjigjen seksuale është i paqartë, meshkujt me perimetër të belit më të madh se 120 cm kanë shkallën më të lartë të mosfunksionimit erektil.
Rritja e dhjamosjes viscerale dhe ashpërsia e sindromës metabolike tek meshkujt rrit disfunksionin erektil. Përveç kësaj, nivelet e larta të glukozës dhe triglicerideve ndikojnë negativisht në funksionin erektil. Anomalitë strukturore të indit të klitorit janë vërejtur tek gratë me diabet në premenopauzë. Këto të dhëna sugjerojnë se mekanizmat që qëndrojnë në themel të vazokongjestionit të indeve gjenitale dhe në këtë mënyrë te funksionit seksual ka të ngjarë të dëmtohen tek burrat dhe gratë me diabet dhe/ose sindromë metabolike.
Obeziteti sjell një sërë pasojash psikologjike që dihet se ndikojnë në funksionin seksual. Duke pasur parasysh presionet sociokulturore mbi pamjen fizike te femrat, këta faktorë mund të ndikojnë tek ato më shumë se tek meshkujt. Në kulturën aktuale “të hollë”, individët obezë shpesh përjetojnë stigmë, e cila manifestohet përmes komenteve për peshën, diskriminimin dhe talljen, duke rezultuar në imazh të dobët për veten dhe vetëvlerësim të ulët. Mosfunksionimet seksuale shpesh shoqërohen me ankth dhe depresion të shtuar për shkak të shqetësimit të theksuar personal dhe cilësisë së dobët të jetës.
Është vënë re se humbja e peshës mund të japë efekte pozitive në funksionin seksual. Humbja e peshës mund të përmirësojë reagimin seksual në mënyra të shumta:
• Efektet pozitive biokimike (p.sh. endokrine) që vijnë nga reduktimi i indit dhjamor
• Mund të përmirësojë shëndetin e përgjithshëm dhe të zvogëlojë efektet e dëmshme të sëmundjeve shoqëruese si sëmundjet kardiovaskulare, diabeti dhe sindroma metabolike
• Mund të ndikojë në parametra psikologjikë si vetëvlerësimi, besimi, imazhi i trupit, depresioni dhe ankthi, duke çuar në një interes më të madh seksual, ndjenja më pozitive për seksin dhe rritje të dëshirës për marrëdhënie dhe marrëdhënie seksuale.
- Rowland DL, McNabney SM, Mann AR. Sexual Function, Obesity, and Weight Loss in Men and Women.Sex Med Rev. 2017 Jul;5(3):323-338. doi: 10.1016/j.sxmr.2017.03.006. Epub 2017 Apr 26.PMID: 28456610
- M. Temel, N. E. Boyacıoğlu, S. Çaynak, M Çaynak. Psychosocial and Sexual Life in Morbidly Obese Individuals Following Bariatric Surgery: A Qualitative Study. 7 Jul 2022https://doi.org/10.1089/bari.2022.0016
